Vanavond is hij te zien: een heuse superaardbeienmaan. Sorry, een wat!? Ik zag er verschillende aankondigingen voor voorbij komen. Dat klinkt als een spektakel: de maan die als een soort vuurrode superaardbei aan de hemel hangt. De werkelijkheid is een beetje ontnuchterend. Waar komen de namen van de volle maan vandaan?
Volle manen door het jaar heen
De superaardbeienmaan is een mond vol. Laten we eerst kijken naar wat de term ‘aardbeien’ betekent. Dit is simpelweg hoe je een volle maan in de maan juni kunt noemen, het verwijst naar het aardbeienseizoen. Omdat iedere juni minimaal één volle maan heeft, is er elk jaar minstens één aardbeienmaan. Het heeft dus niets te maken met hoe de maan eruit ziet.
Zo zijn er verschillende namen voor de volle maan, afhankelijk van de maand waarin zij voorkomt:
| januari | wolfmaan |
| februari | sneeuwmaan |
| maart | wormmaan |
| april | roze maan |
| mei | bloemenmaan |
| juni | aardbeienmaan |
| juli | hertenbokmaan |
| augustus | steurmaan |
| september | oogstmaan / maïsmaan |
| oktober | oogstmaan / jagersmaan |
| november | bevermaan |
| december | koude maan |
Deze namen zijn afkomstig van onder andere Indianenvolken en Kelten en kwamen vrij vertaald in de moderne wereld terecht. De website Time and Date geeft uitleg (in het Engels) en heeft nog meer namen voor de volle maan. Tegenwoordig vind je deze termen vooral op astrologiewebsites, het zijn geen astronomische termen.
Echt ‘nut’ hebben de namen ook niet: een aardbeienmaan (in juni) ziet er precies hetzelfde uit als een wolfmaan (in januari), anders gezegd: je kunt niet aan de maan zien wanneer je de aardbeien moet plukken (tip: kijk daarvoor naar de aardbeien zelf).
Heb je ook wel eens van een blauwe maan gehoord? Ook deze naam heeft niets te maken met het uiterlijk van de maan. Het is simpelweg de tweede volle maan die in een maand valt. Dat komt gemiddeld eens in de paar jaar voor omdat er tussen twee volle manen gemiddeld ruim 29 dagen zit. Er kunnen dus twee volle manen in één maand vallen.
Supermaan: extra groot
Is er dan qua uiterlijk echt niets bijzonders aan de hand met een ‘superaardbeienmaan’? Nou, jawel! Zoals de naam zegt is het een supermaan.
De supermaan is een volle maan op het moment dat de maan toevallig relatief dichtbij de aarde staat. Daardoor lijkt de maan iets groter én schijnt zij helderder. De afstand tot de maan (vanwege een niet perfect ronde baan om de aarde) schommelt tussen minimaal 356.500 en maximaal 406.700 kilometer. Gezien vanaf de aarde scheelt dat in (schijnbare) grootte zo’n veertien procent.
Wikimedia commons, Marcoaliaslama via CC BY-SA 3.0
De term supermaan is bedrieglijk. Het suggereert een soort gigantische verschijning van de maan, terwijl het verschil tussen een normale en supermaan met het blote oog nauwelijks waar te nemen is. Ik schreef er eerder al over, een supermaan is klein genoeg om – net als een ‘gewone’ volle maan – achter de nagel van je pink op armlengte te passen.
Er is geen definitie van hoe groot een maan moet zijn om een supermaan te heten. De website hemel.waarnemen.com hanteert een definitie van ‘een volle maan die meer dan 7 procent dichterbij dan gemiddeld staat’ (veel dichterbij dan dat komt de maan niet). De superaardbeienmaan van 2022 komt niet eens in het lijstje van supermanen voor. Als je deze iets ruimere definitie van ruimtevaartorganisatie NASA neemt dan zijn er per jaar drie tot vier supermanen.
Zinnig?
Ik heb de term aardbeienmaan nog nooit uit de mond van iemand horen komen, laat staan de mond van een astronoom. Waarom lees je er dan toch over? Mijn vermoeden: het werkt erg goed in de media (ik doe er lekker aan mee), en misschien voor de aardbeienhandelaar. Daarover gesproken, ik ga meteen een bakje halen. Yummie! 😋
Wil je op de hoogte blijven?
0 reacties