Als je gaat sterrenkijken dan wil je natuurlijk naar de donkerste plek die je kunt vinden. Maar waar is die? Op de grens van Friesland en Groningen ligt Nationaal Park Lauwersmeer. Dit zogenoemde dark sky park is nagenoeg de donkerste plek van Nederland. Ik pakte mijn telescoop en ging op pad.
Terwijl duizenden ganzen kwetterend over me heen vliegen bouw ik met een vriend onze mobiele sterrenwacht op. De eerste ‘ster’ is al zichtbaar: de planeet Venus schittert boven ons in de schemering. Niet lang daarna verschijnen er meer stipjes aan de hemel.
We staan onder een van de meest sterrenrijke hemels van het land. Volgens de Atlas Leefomgeving zijn hier meer dan 2000 sterren te zien (ik heb dit niet gecontroleerd), tegenover de hooguit een paar honderd zichtbare sterren in een meer stadse omgeving.
Planeten, sterrenhopen en de Melkweg
Ik kijk omhoog en ik zie de Kleine Beer (doorgaans lastig te zien) en daaromheen kronkelt de Draak (vaak onzichtbaar). Andere sterrenbeelden zijn véél uitgebreider dan ik gewend ben. De Grote Beer, Tweeling, Leeuw, hier hebben ze veel meer sterren. Wat een rijkdom!
We zien Venus en de sterrenhoop Plejaden bij elkaar staan, Mars staat vanavond bij de ster Mebsuta in het sterrenbeeld Tweeling. Een geweldig gezicht.
Als we goed ons best doen dan is de Melkweg te zien, laag aan de hemel. De doorgaans subtiele witte band van licht van miljarden sterren ‘verdrinkt’ makkelijk in het licht van een dorp of stad. Maar als we in de zomer terug zouden komen dan staat de Melkweg hier gagarandeerd als een mooie boog aan de hemel.
Witte vlekken in de nacht
De Franse astronoom Charles Messier zag in de 18e eeuw met zijn telescoop dat de sterrenhemel bezaait is met witte vlekken, ‘nevels’ noemde hij ze. Later bleken dit complete sterrenstelsels te zijn, verzamelingen van miljarden sterren, net als de Melkweg – waar wij zelf onderdeel van zijn. Messier maakte een catalogus van 110 van dit soort nevels. Hoe meer lichtvervuiling, des te lastiger zijn ze te vinden. Bij het Lauwersmeer zagen we er een aantal met onze zelfgebouwde telescoop. Gelukkig hadden we hulp van amateurastronoom Jeffrey Bout die langs kwam. Hij richtte de kijker tot mijn verbazing zonder hulpmiddelen op een van onze buursterrenstelsels.
Ik heb geen foto’s van de geweldige spiraalstructuren die je kunt zien, en dat is ook niet wat je het blote oog ziet. Door een telescoop blijven het ‘witte vlekken’ die wél te onderscheiden zijn door hun vorm. Sommige zijn rond, andere langgerekt. Die vormen komen overeen met de foto’s die je kunt opzoeken.
We zagen de Draaikolknevel, het majestueuze sterrenstelsel dat we vanaf de aarde vrijwel precies van opzij zien. En ook het zogenoemde Leo Triplet was zichtbaar, drie sterrenstelsels vlak bij elkaar in het sterrenbeeld Leeuw.
Het kostte mij niet veel moeite om in te zien hoe indrukwekkend dit was: licht van honderden miljarden sterren dat na een reis door de ruimte van meer dan dertig miljoen jaar (!) in mijn oog viel. Je zou best kunnen zeggen dat ik op dat moment een beetje een tijdreiziger was geworden.
De beste plekken voor sterrenkijken
Over reizen gesproken. Vanaf Arnhem is het 200 kilometer rijden naar het Lauwersmeer. Als je een beetje interesse in de sterren hebt dan is dit het waard. Maak zeker eens een trip naar de donkerste plek van Nederland. Neem je familie en vrienden mee, en boek een hotel voor de nacht, maak er een mooi uitstapje van. Misschien hoéf je niet eens zo ver te rijden. Zie ook mijn overzicht van de beste plekken voor sterrenkijken.
0 reacties