Orion is een van de meest bekende sterrenbeelden. Gemakkelijk te vinden door de heldere ‘gordel’ van drie sterren omringd door vier felle sterren. In de winter staat Orion in het zuiden, in de zomer is het niet te zien.

Het viel Chinese astronomen ruim tweeduizend jaar geleden al op: linksboven in het sterrenbeeld Orion staat een ster met een opvallende geel/oranje kleur. Het is de meest interessante ster in het sterrenbeeld. Betelgeuse is een reuzenster die op ontploffen staat, het wordt een supernova.

Waarom is Betelgeuse bijzonder? Eerst het formaat. Betelgeuse is naar schatting 1200 keer groter dan de zon. Zou je de ster kunnen oppakken en op de plek van de zon neerzetten dan zou ze het binnenste deel van het zonnestelsel vullen. De aarde zou ín Betelgeuse verdwijnen!

Ook is Betelgeuse is helder. Als je de zon niet meetelt dan is het nummer tien op de lijst van meest heldere sterren. Het is bovendien een van de weinige sterren die – behalve de zon als een heus schijfje te zien is met een professionele telescoop, in plaats van een puntje zoals vrijwel alle andere sterren. Dat komt mede door zijn formidabele formaat.

De opvallende kleur heeft de ster te danken aan de relatief lage temperatuur van het oppervlak: ‘slechts’ iets meer dan 3000 graden. Voor een ster is dat niet zo heet, onze eigen zon is met zo’n 5500 graden al stukken warmer. De temperatuur heeft direct gevolg voor de kleur van een ster: koele sterren zijn rood, ‘gematigde’ sterren geel en hete sterren zijn blauw.

Bye Bye Betelgeuse

Betelgeuse wordt een zogenoemde supernova en eindigt met een spectaculaire explosie als zijn brandstof op is. Maandenlang is de ster vanaf de aarde ongeveer even fel als een volle maan. Stel je voor! Maak je op voor een knaller tussen nu en pakweg 100.000 jaar. Zelfs astronomen weten niet precies wanneer wanneer Betelgeuse ontploft.

Betelgeuse hield de gemoederen in 2020 behoorlijk bezig toen hij onverwacht afzwakte. De ster verloor plots – over de loop van maanden – wel tweederde van zijn helderheid. Sommige onderzoekers speculeerden over een aanstaande supernova, maar de meeste wetenschappers verklaarde het ‘dimmen’ van de ster met een enorme gas- en stofwolk die Betelgeuse zelf de ruimte in spuwt. Ik schreef voor NEMO Kennislink een artikel over de reuzenster die zich in nevelen hult.

Het lijkt er dus op dat Orion zijn schouder behoudt, voorlopig.

Wil je op de hoogte blijven of Orion zélf zien tijdens een van de openbare sterrenkijkavonden die ik organiseer? Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Het sterrenbeeld Orion met Betelgeuse in zijn linker schouder. Wikimedia Commons, Johann Bayer via publiek domein
Categorieën: Blog

0 reacties

Geef een reactie

Avatar plaatshouder

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *